Şeyh Said İsyanı

Cumhuriyet döneminin ilk isyanı.
1923 yılında Cumhuriyetin ilan edilmesi, getirilen inkılaplar, halifelik makamının kaldırılması birçok kişiyi "şeriat yanlısı kişiyi" rahatsız etmişti TBMM'de bazı vekiller ve İstanbul'da kürt teali cemiyeti yeni devlete karşı bir ayaklanma sağlamak için doğudaki büyük aşiretlerle irtibata geçtiler.
Doğudaki bu ayaklanmaların başını Şeyh Said çekti.

"Bizler ve Türkleri birbirine bağlayan sadece din vardı ve Türk hükümeti dini ortadan kaldırdı" sözleriyle yeni bir kürt devleti kurmak istediği iddaa ediliyor.

İsyan ilk 13 ŞUBAT 1925 yılında piran köyünde başladı. İsyanın hızla yayılmasından sonra başbakan Fethi Okyar istifa etti ve yerine İsmet inönü yeni bir hükümet kurdu meclis, hükümete olağanüstü yetkiler veren takrir-i sükun kanununu kabul etti, hükümet sıkı yönetim ilan etti ve yayılmakta olan isyanı 26 martta bastırdı. Ankara'da ve isyan bölgesin'de istiklal mahkemeleri kuruldu.

Şeyh Sait 15 nisan da jandarmaya teslim oldu ve istiklal mahkemelerin de yargılanarak etrafındaki destekçileri ile birlikte toplam da 29 kişi idam cezası aldı.

İstiklal mahkemeleri dini kullanarak halkı kin ve nefrete sürüklediği iddiasıyla tekke ve zaviyelerin kapatılması kararını aldı.

Şeyh Said idam sehpasına başı dik bir şekilde çıkmış ve idam edilmeden önce son isteği sorulduğun da bir kağıt kalem istemiş ve "Muhakkak ki mücadelem Allah ve din içindir" yazmış kelime-i şehadet getirdikten sonra idam edilmiştir. Mezarının yeri bilinmemektedir.

Şeyh Said isyanı hala taraflar arasın da tartışma konusudur bazı çevreler şeyh said'in ırkı için değil dini için kıyama kalktığını savunuyor bazı çevreler ise şeyh said isyanını cumhuriyet ve laikliğe karşı bir kürt ayaklanması olarak ele alıyor
Ayaklanmanın sonucu olarak kürt ayaklanmalarına karşı bazı önlemler alınmış ve İnönü hükümeti tarafından kürt sorunu temelleri bu tarihte atılmıştır.

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Adnan Oktar cemaati

Sömestr (yarıyıl) tatilinde yapılacaklar

Erteleme hastalığı